Wszyscy ludzie, młodzi i starsi odczuwają potrzebę wolności. Coraz bardziej upowszechnia się świadomość tego, że absolutna wolność bez granic nie jest możliwa.

Wolność działania jest ograniczona istnieniem wielu możliwych rozwiązań danego problemu. Im lepiej człowiek zna wszelkie prawidłowości istniejące w przyrodzie i w życiu społecznym, tym lepsza jest jego wolność wyboru działania, człowiek wówczas czuje się bardziej wolny.

 Wolność człowieka nie jest więc zależna od własnego „widzimisię”, ale zawsze w pewnym stopniu od czynników obiektywnych. Mimo tych ograniczeń, człowiek ma tak dużo możliwości wyboru, że jego działania mogą być: albo pożyteczne dla niego i społeczeństwa, albo szkodliwe dla innych ludzi lub krzywdzące samego siebie.

W stosunku do wolnościowych dążeń uczniów, nauczyciele i rodzice powinni z jednej strony rozwijać ich samodzielność, aktywność i pomysłowość, z drugiej zaś wdrażać do ograniczania ich niektórych działań. Przede wszystkim tych, które szkodzą innym i sobie.

Sama wiedza w podejmowaniu właściwych decyzji nie wystarczy. Ktoś np. wie, że palenie papierosów szkodzi zdrowiu a jednak pali. Wie, że nadmiar alkoholu powoduje zgubne skutki a jednak nie raz można zaobserwować nadużywających trunków. Młodzi ludzie wiedzą, że narkotyki to śmierć a jednak sięgają po nie. I wreszcie nieraz chłopak wie, na czym polega miłość, a jednak dąży do tego, by pójść z dziewczyną do łóżka.

Aby wiedza była podstawą wyboru pożytecznego działania, musi być połączona z przekonaniem, ze świadomością, że tak właśnie należy postąpić, że to jest właściwy wybór. Emocjonalny stosunek człowieka do posiadanej wiedzy decyduje o tym, że dana wartość moralna staje się wartością człowieka.

Przekonania człowieka mogą być dobre albo złe. Działania człowieka zgodne z jego pozytywnymi przekonaniami – to pierwsza granica wolności.

Zdarza się czasem, że człowiek o pozytywnych przekonaniach, pod wpływem chwili postąpi niewłaściwie i tego żałuje.

Człowiek wolny działa w granicach rozsądku i z rozmysłem. Jeśli jego wybory i zachowanie zależą od chwili, czy sytuacji przypadkowych, to nie jest on właściwie wolnym człowiekiem. Rządzi nim przypadek, nie rozsądek.

W szkole przypadkowych okoliczności jest wiele. W szkole istnieje regulamin, akceptacja Dyrekcji, wychowawcy i nauczycieli i w tych granicach uczeń może czuć się wolny. Podobnie w domu rodzinnym.

Problem wolności, to również problem dorosłych ludzi. Wychowywać wolnego człowieka to przede wszystkim samemu być wolnym i dawać tego świadectwo.

Wychowywać wolnego człowieka to szanować innych ludzi i wymagać dla nich i dla siebie szacunku.

Jak dążyć do samorealizacji

Po zaobserwowaniu cech ludzi samorealizujących się, ludzi szczęśliwych z natury, Abraham Maslow zaproponował następujące kroki, które prowadzą do szczęśliwego i pełniejszego życia:

  Spróbuj przeżyć coś nowego i przynajmniej przez jakiś czas wykonuj różne prace w zupełnie inny sposób niż robiłeś to do tej pory.

  Kiedy oceniasz własne doświadczenia, słuchaj uważnie swych prawdziwych przyjaciół. Bez sprawdzenia jakichś poglądów, nie powtarzaj ich i nie daj się im podporządkować.

  Unikaj pozorów i gier w kontaktach z ludźmi.

  Naucz się wyrażania własnych poglądów.

  Nie ukrywaj się za plecami innych ludzi. Weź całkowitą odpowiedzialność za to co robisz.

  Wykonuj solidnie wszystko, czego się podjąłeś.

  Wyrabiaj w sobie pozytywny stosunek do ludzi, których spotykasz.

  Spróbuj uświadomić sobie i wyeliminować postawę defensywną w stosunkach z innymi. Np. kiedy ktoś wygłasza poglądy przeciwne do Twoich, zmuś się i słuchaj – może czegoś się nauczysz , a może Ty przedstawiając spokojnie swoje stanowisko nauczysz czegoś innych?

Z pewnością nie można się zmienić (nie da się tego zrealizować) w ciągu jednej nocy ale przestrzegając systematycznie powyższych zasad, możesz stopniowo dokonać pozytywnych zmian i poczuć się bardziej wolny.